Governing the Energy Transition

In Nederland klagen we over hoge benzineprijzen. Hier in Indonesië kijken de mensen al met schrik uit naar 1 april. De Indonesische regering heeft besloten om de subsidies op benzine af te schaffen; dat betekent dat de prijzen met 30% zullen stijgen. Dit is nog maar de directe impact, de verhoging zal ook leiden tot hogere voedselprijzen.

Het is begrijpelijk dat er veel verzet is tegen deze maatregel. Iedere econoom zal echter beamen dat dit een noodzakelijke maatregel is, want de staat dreigt failliet te gaan door het systeem van brandstofsubsidies. Dat gebeurde al bijna in 2007/2008 toen de olieprijzen ook erg hoog waren. Dat leidde al tot het afschaffen van de subsidie op kerosine, die vooral gebruikt werd voor koken. Dat is nu volledig vervangen door aardgas.

Hoewel Indonesië zelf over olie en gas beschikt, is het al sinds 2004 een netto importeur van fossiele brandstoffen geworden. Daarnaast heeft het land natuurlijk een enorm duurzaam energiepotentieel, vooral zonne-energie en geothermische energie. Ondanks ambitieuze programma’s is het aandeel van duurzame energie nog maar gering. Het zijn vooral institutionele problemen die een doorbraak van deze alternatieve energiebronnen in de weg staan.

Ik heb een voordracht op de Sustainable Innovation conferentie bijgewoond hier in Yogyakarta, die het functioneren van de overheid op lokaal niveau behandelde. De situatie is dramatisch: ondanks de ronkende retoriek is er geen duidelijk beleid, de ambtenaren hebben geen duidelijke opdrachten en beschikken meestal ook niet over de benodigde kwalificaties, ze worden onderbetaald etc. Als gevolg hiervan doet 70% van de ambtenaren bijna niets en/of weet niet wat ze moeten doen. En mocht iemand al expertise op een bepaald gebied hebben opgebouwd, dan wordt hij of zij gewoon ergens geplaatst waar die expertise waardeloos is.

Er is nog een wereld te winnen met een meer professionele aanpak. In deze situatie valt het te begrijpen dat de transitie naar een meer duurzame energievoorziening nog niet echt van de grond komt.

Geert Verbong, 22 maart 2012